LTG: Nhân ngồi soạn lại một số bài viết trong khi chò đợi Trang Duy Việt "DỜI ĐÔ" và chuyển giao trách nhiệm, Tôi tình cờ đọc lại lá thư trao đổi cũ với anh MiHo thân hũu ở Cadana năm 2003. Nhận thấy có vài điều còn hợp thời điểm, nên xin đăng lại để quí độc giả tham khảo.
Xác Định lại cách nhìn Bản Thân mình và Vấn Nạn Việt Nam
( Thư trao đổi với anh MH, Canada)
Anh Mi Hồ thân kính,
Trưóc tiên xin được thẳng thắn trách anh rằng Anh khách sáo quá..Dù Khách sáo ở chừng mực nào đó là một điều không thể thiếu của đức khiêm nhường và lòng tương kính- Viết “hay” là thế nào? Viết “dở” là thế nào? Tôi cũng không phân biệt được! Tôi chỉ biết rằng nếu ngưòi viết, viết bằng thành ý, cái tâm chính đáng, mới có sức cảm động Con Ngưòi- và ngưòi đọc, lại đọc bằng cái tâm thao thức- mới có cái huệ trí nhận thức để tiếp nhận và biến thành hành động. Cho nên viết “Hay” hoặc “Dở” theo lối văn chương -với tôi- chỉ là trò chơi chữ nghĩa phù phiếm, cơm áo tồi tàn của ngưòi viết lẫn kẻ đọc - những ngưòi thích được lên ngồi trong màn ảnh nhỏ, sống trong thế giới của những loại băng nhạc “Ba Lê về đêm”- Chỉ là trò giải trí mua vui- Vô Tâm và rỗng!
Anh đã dùng hết cái tâm cảm mà đọc những giòng suy nghĩ lộn xộn của Tôi, và đã viết trao đổi bằng những câu hỏi với cả tâm tình của anh với đất nước.. Vì thế, Tôi cũng xin được ngồi lại đây dùng hết hiều biết nông cạn của mình, sức diễn đạt giới hạn của mình để giả nhời, may ra chúng ta cùng hiểu thêm được phần nào vấn nạn của chúng ta, và may ra, có giúp nhau thêm đưọc thêm giải pháp nào chăng?
Anh Mi Hồ thân kính! Thật xấu hổ quá! Anh đặt cho tôi nhiều câu hỏi, những câu hỏi mà không phải chỉ có một mình anh đặt ra, và cá nhân tôi cũng không thể giả nhời rốt ráo được! Đã từ lâu có khá nhiều hỏi những câu tương tự như thế này. Thật lòng mà nói, có những câu hỏi thật là “ngớ ngẩn”, lẽ ra không cần giả nhời anh ạ. Nhưng vì nó là những câu hỏi chung của nhiều ngưòi trong chúng ta, mà nếu không vì việc chung chắc anh đã không cất công hỏi. Cho nên tôi cũng xin cố gắng trao đổi để đáp lại trong lẽ tương kính, quí mến của nguời may mắn được hỏi, dù chỉ là quan điểm cá nhân mà thôi. Tôi xin mạn phép được trình bày trong lối vấn đáp làm phần đầu “như là một bài viết”, để cùng giải bày với đồng bào của chúng ta, nhất là với những quí anh chị em trẻ Việt Nam của mình, theo phương pháp khai diễn. Vì tất cả những câu hỏi này đưọc đặt ra là do sự BẾ TẮC! Bế tắc bản thân, bế tắc chung của một thế hệ, của một lề lối não trạng tư duy, của chung đất nước v.v dĩ nhiên trong đó có bản thân tôi. Như thế, tôi đang trao đổi với anh, với quí anh chị em trong tâm trạng bế tắc, và cố gắng dồn nỗ lực để ngoi ra khỏi bế tắc chung.
Cũng may mà Anh, và nhiều quí anh chị em khác, bế tắc rồi chỉ đặt những ưu lo này trao đổi với bạn bè thân quí! Chứ chưa đến độ đổ đốn như Nguyễn Gia Kiểng, lôi cổ tổ tiên dân tộc ra để đổ thừa, để khỏa lấp cái bât lực, bất tài bế tắc của chính mình, thế hệ mình.... thành cả một tập sách!!!! Mà nếu đọc “ngược”, quyển sách này sẽ cho chúng ta thấy đưọc rõ tính ươn hèn và ấu trĩ do óc vong bản, vọng ngoại của tác giả và thế hệ tác giả! Kể ra cũng hữu ích!
Thưa anh và quí anh chị em độc giả! Nếu những câu hỏi của anh đừng đặt nền tảng ở ý niệm “chống cộng”. Tôi đoan chắc “số lượng câu hỏi” sẽ chỉ còn hai ba câu mà thôi. Chính vì quan niệm là “chống Cộng”, cho nên vấn đề trở nên rồi reng và bế tắc! Đây chính là cái sai lầm cơ bản về thực trạng Việt Nam cũng như nguyên lý, đấu tranh dân chủ hôm nay. Bây giờ xin đưọc phép vào đề bằng những ý niệm như vậy.
1.Cộng sản không có gì mà không dám làm: đạo đức của CS khác hẳn vơí quan niệm đạo đức của chúng ta. Người CS dùng ?cứu cánh biện minh cho phương tiện?. Trên không sợ Trời, không sợ quỷ thần thì dưới còn sợ ai nữa. Mục đích của CS là cướp chính quyền và bảo vệ chính quyền bằng mọi giá.
Không riêng gì CS đâu, anh Mi Hồ ạ.. Đạo đức là một ý niệm trừu tượng xa xỉ đối với Quyền và Lợi.! Ở đâu cũng vậy, không nhất thiết là Cộng Sản! Mà hầu như giới cầm quyền nói chung 99% đều như vậy cả! Nhất là với não trạng phi dân chủ độc tài! Quyền là lạm, là thối nát, là tham nhũng! ( absolute corrupts- corrupted absolutely) Chỉ có CƠ CHẾ DÂN CHỦ mới giảm thiểu- giảm thiểu thôi-chứ không thể triệt tiêu đưoc!- Anh cứ nhìn hậu trường các chính quyền Anh, Mỹ hay Pháp, Úc, Gia Nã Đại, Do Thái v.v sẽ thấy.. đặc biệt cái gọi là “chiến dịch chống khủng bố” anh sẽ thấy rõ nhất.. Bush, Blair, Sharon là những tên bạo chúa đưọc cất dấu trong nền dân chủ- Với những ngưòi này ý niệm đạo dức, nhất là theo qua niệm á đông không có chỗ đứng- cái gọi là “đạo luật ái quốc-Patriot Act”- có khác gì 31CP của CSVN? Họ dám dàn dựng những màn khủng bố, hư cấu lý cớ, và hy sinh hàng ngàn mạng ngưòi vô tội để đạt mục đích kinh tế-chính trị. Mạng con nguời, ngưòi dân vô tội, và ngưòi dân khác chủng tộc, hay chung một chủng tộc... đều như cỏ rác vậy.. Chúng ta đều đã thấy : Chỉ có Quyền Lực, Quyền Lợi !!!
Theo thiển ý của tôi, Chúng ta đã nghĩ sai và đi sai đường- cho nên đang đi vào bế tắc, vì cứ cho rằng chỉ có Cộng Sản mới đồi bại như vậy! Chính vì nghĩ như thế, chúng ta đã không nhìn được toàn cảnh của vấn đề Việt Nam của chúng ta trong thế giói quyền lợi, và quyền lực! Cho nên, Chúng ta đã từng, và đang liên kết với ngay kẻ “đối nghịch” với quyên lợi chung của đất nưóc, mà nghĩ là bạn. Chúng ta vi phạm nhân quyền mà nghĩ là mình tranh đấu cho nhân quyền, Chúng ta độc đoán mà nghĩ là mình dân chủ, Chúng ta tự kềm hãm trói buộc chúng ta và ngưòi khác, mà lại cho rằng mình tự do. Chúng ta hủy hoại mà cho là mình xây dựng! Và đau khổ ở chỗ, là chúng ta, kẻ bạo quyền và ngưòi chống đối bạo quyền, đã bắt đồng bào của chúng ta chịu đựng một “lớp nguời ” mà Tuân Tử đã nhận xét gọi là “tiểu nhân”:
Kẻ tiểu nhân thì .....( Chúng ta, CSVN và những ngưòi chống Cộng là đây!!!)
Cực bậy mà lại ghét người chê mình,
rất dở mà lại thích người khen mình;
bụng dạ như hổ lang, ăn ở như cầm thú,
mà thấy người ta không phục lại không bằng lòng.
Thân với kẻ xiểm nịnh, xa cách kẻ can ngăn;
thấy người chính trực thì cười, thấy người trung tín thì chê...
Như thế thì dù muốn không dởcũng không được.
Đấy! Anh và quí anh chị em nghĩ xem, chúng ta trong, ngoài , Quốc, Cộng, suy nghĩ, hành xử như loài tiều nhân thế này, từ đám chế độ CSVN cho đến những ngưòi chống họ, chế độ CSVN, đều như thế, thì có muốn KHÔNG DỞ cũng KHÔNG ĐƯỢC! Và bế tắc ,cứ bế tắc!!! Có muốn KHÔNG BẾ TẮC cũng không đưọc!!!
2.Người Việt hải ngoại chống CS để làm gi?
a.Để giải phóng VN khỏi ách thống trị của CS?
b.Để trở lại VN nắm quyền cai trị đất nước?
c.Để trả mối hận mất nước vào tay CS?
d.Để trả mối thù riêng do CS giết chết những người thân trong gia đình? Hoặc vì CS đă bắt chính mình hay những người trong gia đình đi học tập cải tạo?
Khi chúng ta nói ngưòi Việt là mình nói chung phải không anh? Và đã là chung thì tất có rất nhiều thành phần! Và trong chúng ta, có thành phần NHỮNG NGƯÒI NGOẠI QUỐC GỐC VIỆT- có những người chống chế độ CSVN vì tất cả những lý do trên!!! Vấn đề của chúng ta, hay ít nhất là của riêng tôi mà tôi cố gắng vận động, là chúng ta không chống Cộng Sản nói chung.. Mà chúng ta chống bất cứ hình thức phi dân chủ độc tài nào! Đó là vấn đề nguyên lý và triết lý.
Đảng CSVN tự kiêu tự cho mình là đúng -còn những ưu lo, đóng góp của ngưòi khác là lẻ tẻ. Chỉ có giai cấp mình là quan trọng , là làm được việc. Chỉ có Đảng mình là làm được v.v Vấn nạn của đất nưóc dân tộc hôm nay là như vậy. Cho nên tôi không chống Cộng mà chống và giải thể tất cả não trạng độc tôn. Khởi đi từ não trạng con ngưòi chúng ta hôm nay. Tạo dựng tình thần bao gồm, ý thức cộng hưởng và nhất là nhìn nhận và tôn trọng sự hiện hữu và làm chủ của nhân dân Việt nam.
Chúng ta có thấy đưọc rằng đất nưóc nhân dân là một tổng hợp nhiều thành phần khác biệt, có rất nhiều việc to nhỏ đều cần được thực hiện đồng bộ như nhau, do nhiều ngưòi khác nhau thực hiện. Không thể thiếu cái nhỏ này hay cái lớn kia. Kết quả tốt đẹp của một việc, nhất là của xã hội, đất nước- luôn luôn là kết quả của nhiều hành động, to nhỏ ngắn dài, nó tương tác cộng hưỏng mà có.. Không bao giờ có một kết quả lại do một nguyên nhân hành động duy nhất cả..Và chúng ta cố gắng tạo cơ hội cho mọi việc đồng bộ tiến triển , việc trưóc mắt lẫn việc xa vời -mà không bỏ bê việc nào cả...
Cái tệ hại và khốn nạn nhất hôm nay là không ai coi trọng nhân dân đồng bào mình cả. Từ kẻ cầm quyền cho đến nhũng ngưòi tranh đấu. Sự vọng ngoại đã ăn vào gần tủy sống và chính điều này đang đưa đến tình trạng không ai nhìn thẳng mặt nhân dân đồng bào mình, cùng đứng chung, đứng trong, đứng giữa đồng bào mình để đấu tranh.
Nhưng một cách chính trị thực tế, chúng ta vận dụng từng khía cạnh của tâm tư não trạng những con ngưòi này tùy điều kiện để tạo được tổng hợp nếu có giá trị tích cực cho việc GIẢI THỂ CHẾ ĐỘ ĐỘC TÀI ĐẢNG TRỊ. -không đồng nghĩa hay không nhất thiết là giải thể Đảng CSVN- Nếu có tác dụng tiêu cực chúng ta sẽ có những biện pháp làm giảm thiểu, nhưng không thể triệt tiêu-- đơn giản vậy thôi anh ạ.. QUAN TRỌNG NHẤT LÀ NHÌN VẤN ĐỀ VN TỪ vị trí CON NGƯÒI VIET NAM- và TỪ NHỮNG NGƯÒI VN ĐANG Ở TRONG NƯỚC. Cho nên tôi đã đề nghị mọi ngưòi hãy tự nghĩ rằng “Tôi đứng giữa đồng bào và đất nưóc tôi....” là như vậy. Cái Tâm của mình phải VN thì mình mới đứng đưọc giữa đồng bào mình, đất nước mình.
Nói gọn lại. Điều quan trọng là tất cả chúng ta, tôi và anh, và chị v.v dĩ nhiên, rất thưòng tình là khởi đi bằng nỗi đau riêng, những mất mát riêng của bản thân... đây là điều tự nhiên và bình thường. Quan trọng là làm sao chúng ta vượt lên trên những mất mát đau khổ riêng tư này để nhận ra rằng nỗi đau riêng của mình, của gia đình mình chỉ nằm trong một góc nhỏ của nỗi đau đớn, sự mất mát của cả dân tộc mình! Và từ đó chúng ta sẽ đau được cái đau chung của cả dân tộc. Có như vậy mình mới nỗ lực vận động nhân dân mình, đồng bào mình làm nền tảng, trung tâm của lực đấu tranh.
3.Người Việt hải ngoại chống CS vì ai?
a.VÌ cá nhân hay ngưởi trong gia đình?
b.VÌ đất nước VN, vì dân tộc VN, vì những người đang sống trong chế độ CS?
Thưa anh! Câu hỏi được anh lập lại một cách khác thôi! Nếu quan niệm là chống Cộng- (tôi quan niệm không chống chủ nghĩa CS- mà chống cơ chế độc tài, độc trị của nó)- thì đúng là những lý do trên! Mà ngay cả chống tất cả hình thức độc tài- thì nó cũng vì tất cả lý do trên.. Nó đi từ ý thức cá nhân, bản thân mình rồi nhìn ra chung quanh, rồi nhìn rộng ra đến cả một dân tộc đất nưóc.. Vì mình và vì mọi người, vì gia đình mình, và vì đất nưóc mình anh ạ.. Gia đình mình chính là phần bản thân của mình- Mình là thành viên của gia đình , của xã hội – Xã hội đất nưóc có gia dình và có mình- tương quan quyền lợi, giá trị về vật chất cũng như tình thần. Thế thôi. Vấn đề là khi đã ý thức đưọc sự liên đới cộng hưởng thì quyền lợi trực tiếp của đất nưóc sẽ được đặt ưu tiên.. Vẫn là làm sao “đau được” nỗi đau chung của cả dân tộc mà thôi.
Và, để khai triển thêm cho rõ, thật ra cuộc đấu tranh dân chủ này của nhân dân Việt Nam, một phần nhỏ thôi, đã bị NGƯỜI NGOẠI QUỐC GỐC VIỆT làm sai lạc, it nhất là ở môi trưòng ngoài đất nước Việt Nam- Những người hải ngoại đã kéo CUỘC ĐẤU TRANH TỰ DO DÂN CHỦ, rất chính nghĩa và cao quí, của TOÀN DÂN VIỆT NAM xuống thành vũng bùn CHỐNG CỘNG của riêng họ- MÀ lại gần như độc quyền “thầu chống Cộng”. Từ đó, họ đã làm hỏng não trạng và sức tư duy của thế trẻ con em họ. Và hầu như tất cả trong nhóm ngưòi nhỏ bé này đã trở thành một “bộ lạc mơ mòng”, theo kiểu nói của Rô Béc Tèm Pờ Lơ (Robert Templer) trong “Bóng Gió” (Shadows and Wind).
Cho nên chúng ta thấy, hình như chỉ có ở bên ngoài đất nước Việt Nam ngưòi ta mới tưởng tượng đặt ra cái “lằn ranh Quốc Cộng”, và cứ ôm khư khư cái lá cờ của các chế độ NGỤY quyền được gọi là VNCH, đã mất chỗ cắm trên đất nước Viêt Nam năm 1975, và cả ở các nghị trưòng thế giới, để hùng hổ hăng say cắm ở trưóc căn lều tha phương cầu thực, trong sân sau, nhà bếp của thiên hạ, làm “biểu tượng chính nghĩa”!!! Và đau đớn thay! họ lại gieo cái bóng tối hư cấu của quá khứ nặng nề gỉả tưởng này vào lớp con em họ, mà cũng chính là con em của chúng ta! Thế hệ trẻ này như đứng giữa ngã ba đường, ngoại quốc không ra ngoại quốc, Việt không ra Việt! Từ cái tên cho đến giọng nói, lơ lớ nửa này nửa kia! Và đâm đầu “chống Cộng” theo lối “di truyền, thừa tự” hơn là nhận thức, trưởng thành tư duy về dân chủ và dân tộc Việt Nam.. Khiến cho sức mạnh và tài năng của lớp ngưòi trẻ ở hải ngoại bị vô hiệu hóa và nhiều lúc có phản ứng ngược!
Lỗi không phải ở thế hệ trẻ này.. mà chính sự bất lực, và hành động trong bế tắc mơ mòng nơi đất nước ngưòi của thế hệ chúng ta, đã đặt con em của họ, của chúng ta, vào tình trạng như hôm nay!!!
Thậm chí đã có một số không ít, đã vô hình chung coi đất nước Việt nam là cái nhà dưỡng lão của họ! Họ trông chờ đất nưóc thay đổi để rồi chờ về mua đất đai, nhà cửa dưỡng già! Lúc còn sức, còn trí não, thì phục vụ nưóc ngưòi, đóng thuế xứ ngưòi. Đến lúc bản thân hết công dụng, bưóc vào tuổi ăn vạ thì về “quê hương cũ”. Họ coi đất nưóc Việt Nam là viện dưỡng lão, nhân dân Việt Nam là y tá, là người ở, con sen!
Anh Mi Hồ thân kính! Nếu nhìn cuộc đấu tranh này là của toàn dân Việt Nam hôm nay, thì số lưọng câu hỏi của anh sẽ giảm lại đáng kể, nếu không nói là chỉ còn lại một câu hỏi duy nhất, đó là : Mình phải làm gì trong hoàn cảnh của đất nưóc và của riêng mình như hôm nay. Đây là cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam trong nước để có tự do dân chủ , giá trị tinh thần nhân bản- không phải chỉ vì cơm no áo ấm một cách vật chất. Và những ngưòi bên ngoài chỉ làm được ở giới hạn theo hoàn cảnh khách quan của mình.. Vì thật ra VN có dân chủ tự do hay không, ngưòi ngoại quốc gốc Việt vẫn là ngưòi ngoại quốc gốc Việt, cho đến khi tự họ có quyết định rốt ráo nhất: Về nguồn!
4.Người Việt hải ngoại chống cộng như thế nào?
a.Bằng toàn thời gian sinh sống của mình?
b.Vừa chống cộng vừa làm việc để sinh tồn?
c.Chống cộng cho vui hoặc để mang tiếng là chống cộng? Hoặc nếu không sẽ bị người khác chụp cho cái mũ ?thiên cộng? hay ?việt cộng??
Như đã thưa với anh.. Câu hỏi này được đặt ra từ sự “bế tắc bản thân”. Bế tắc vì không vượt qua được sức ép, xô đẩy, đòi hỏi của cuộc đời nơi xứ ngưòi! Không ai thoát đưọc những hệ lụy của sinh vật, ăn ngủ, đói no. Đặc biệt là con ngưòi, mà con ngưòi ở những xứ tư bản phương Tây, thì ngoài hệ lụy cơm áo, còn có những “ nhu cầu” “bon chen, chạy đua với thời thượng chung quanh” v.v tưỏng là quan yếu- lẫn lộn giữa nhu cầu và ham muốn (needs # wants)- Khi có quyết định rốt ráo nhất, chúng ta sẽ tự nhiên đứng giữa đồng bào mình và đất nước mình. Chúng ta, những ngưòi ở bên ngoài đất nưóc sẽ biết đánh đổi hy sinh một phần cuộc sống, những ham muốn thời thượng, chỉ giữ lại nhu cầu- để chia xẻ gánh nặng với đồng bào mình trong nưóc. Hay nói thẳng ra, khi dám hy sinh quyền lợi, nhu cầu vật chất trước mặt, chúng ta sẽ vưọt qua đưọc những cái mà chúng ta nghĩ là không thể thiếu, không thể bỏ. Còn làm như thế nào thì lại tất cả là sự lựa chọn cá nhân của mỗi chúng ta. Nếu chúng ta khao khát được đấu tranh cho dân chủ thật sự, thì chúng ta sẽ tự biết làm cái gì. (ngưòi mũi lõ mắt xanh cũng có nói : If there is a will, there is a way; hay là vouloir c’est pouvoir). Nói cách khác, nếu quê hương đất nước thật sự là nơi mình ao ước để trở về, thì ở thế giới này, ngoài Việt Nam ra, tất cả chỉ là đất tạm dung, và trên vai của mỗi chúng ta luôn luôn sẵn sàng có một bị nải. Và khi đã chuẩn bị sẵn bị nải rồi thì có gì còn gọi là ràng buộc nữa phải không thưa anh?
Còn vấn đề chụp mũ! Giời ạ! nó là vấn đề chung của con ngưòi, ở đâu chẳng có! và cũng là một mặt “tích cực” của tự do và dân chủ thôi! Anh và quí anh chị có nhớ phong trào Mác-ca-thi-í-dùm (McCarthhyism) không? Và hôm nay, ở Mỹ hay Úc v.v, nếu anh có sự suy nghĩ, lý giải độc lập của anh mà không dựa vào CNN, NBC hay FOX News, hay của Ngũ Giác Đài, về sự việc Ia Rắc, thì anh chắc chắn sẽ bị chụp mũ là có “cảm tình với khủng bố, bài do thái, phản chiến... hay chính là khủng bố” !!!! v.v
5.Đất nước VN, dân tộc VN, người VN trong nước có cần người Việt hải ngoại chống CS không?
Đất nưóc, dân tộc Việt Nam, hay bất kỳ dân tộc nào, nói chung là loài ngưòi, rất cần những ngưòi, đồng loại của mình, có ý thức chán ghét sự độc tài phi dân chủ, và có lòng yêu mến và can đảm thực hiện tự do dân chủ. Cho nên Đất Nưóc, Dân Tộc Việt Nam không những cần “ngưòi hải ngoại” mà cần cả loài ngưòi chống độc tài, phi dân chủ, lạm dụng nhân quyền! Nhưng không cần ai chống Cộng cả! Nhân Dân Việt Nam hôm nay không chống Cộng, mà chống bất cứ cơ chế phi dân chủ, phi tự do nào để lấy lại quyền làm Con Ngưòi của họ.
6.Làm sao người Việt hải ngoại biết người trong nước muốn điều gì? Cái nào là thứ tự ưu tiên: Miếng cơm, manh áo và các quyền tự do?
-Dĩ nhiên muốn biết rận thì cứ vào trong chăn! Thế thôi!
-Miếng cơm manh áo và các quyền làm con người cần như nhau, và đều cần thực hiện đồng bộ ở mức tối đa có thể. Vì cả hai có thể là nguyên nhân và kết quả của lẫn nhau. Một cái là nhu cầu sinh tồn về thể xác, còn một cái là nhu cầu sinh tồn về tinh thần. Con ngưòi là động vật biết suy nghĩ, cho nên cần cả hai để sống đúng nghĩa là CON NGƯÒI. Anh cứ nhìn những ngưòi cùng khổ không nhà cửa ở các nưóc “tự do, dân chủ” nơi anh và quí anh chị em đang sinh sống sẽ hiểu! (Tôi ở Mỹ gần 2 năm và đã thấy rất nhiều!)
7.Làm sao người Việt chống cộng biết được chế độ CS mạnh yếu như thế nào? Có giống như người mù xem voi không?
Thật ra mà nói, chẳng có chế độ bạo quyền phi dân chủ nào mạnh cả! Vì nếu thật sự mạnh đã không dùng bạo lực! Chỉ có kẻ yếu mới dùng bạo lực! Vậy nhìn ngưọc lại, chúng ta sẽ thấy -Chỉ có tâm thức, hay dân trí của ngưòi dân là yếu hay mạnh mà thôi! Nếu nhận thức của ngưòi dân mạnh, chế độ phi dân chủ, hay bạo quyền sẽ chết! Mục đích của bạo lực là đưa cái sợ của chính chế độ đặt vào tâm não ngưòi dân. Khi nhận thức của ngưòi dân mạnh, hay ngay chính những ngưòi đang dùng bạo lực có thêm nhận thức, thì cả hai sẽ bớt sợ nhau! Khi cả hai bớt sợ nhau, hay bên này bớt sợ, hoặc hết sợ bên kia, tất nhiên nền độc tài sẽ bị giải thể.
8.Chế độ CS có thể sụp đổ bằng tiếng nói, lời chửi của người Việt hải ngoại không?
Không ai thắp sáng bầu trời đen tối bằng cách ngồi nguyền rủa bóng đêm cả! Và bóng tối chẳng bao giờ tan biến với những gào thết trong đêm hết!
9.Lực lượng nào, quân đội nào gánh vác nhiệm vụ giải phóng VN? Người Việt hải ngoại mong muốn trường hợp của một Iraq không?
Nếu không có “ý niệm đấu tranh dân chủ hóa xã hội”, mà chỉ là chống Cộng của ngưỏi “cờ vàng ba sọc ở hải ngoại ” thì câu hỏi hợp lý! Nhưng “tiếc” rằng đây là cuộc đấu tranh dân chủ hóa Việt Nam của toàn thể nhân dân trong nưóc, mà hải ngoại chỉ là sự thêm bớt.. cho nên tự nhiên nó là trách nhiệm của tất cả nhân dân Việt Nam. Đó chính là Lực lưọng nồng cốt dân chủ của Việt Nam!
Tôi không đại diện cho “hải ngoại”, nhưng theo nội dung nhũng bài viết trên báo chí ở “hải ngoại” thì có một số không nhỏ, như tác giả Ngô Văn Tuấn chẳng hạn, mong muốn dân chủ bằng bom đạn Mỹ, được ban phát qua những đứa “con Việt lai Mỹ” (hiểu cả hai cách như trưòng hợp Chalabi của Ia Rắc!). Nhưng may mắn thay, dân tộc Việt Nam, 75 triệu ngưòi không chấp nhận điều quái gở này, 20 năm bom đạn Mỹ đã quá ghê tởm, vết thương chưa lành, bàn thờ còn đầy khói hương, vầng trán của ngưòi sống sót còn in rõ những nếp nhăn của ngưòi đã nằm xuống, anh ạ!!! Và trong đó có tôi. Tôi đã có thưa với mọi ngưòi rằng nếu Mỹ đem bom đạn và quân đội “giải phóng” Việt Nam, thì Tôi sẽ là ngưòi đầu tiên trở về Viêt Nam cầm súng chống lại cuộc hiếp dâm “dân chủ tự do” này!
10.Giải tán đảng CS rồi thì đảng nào lên thay thế? Đảng Dân Chủ, đảng Cộng Ḥoa, Đại Việt, Nhân Vị??
Khi có tự do dân chủ, pháp quyền và nhân chủ duy việt thật sự rồi, thì câu hỏi thừa! Ngưòi dân Việt nam chúng ta sẽ chọn lựa! Cần nhấn mạnh rằng dân chủ là một cơ chế với tiến trình năng động, thay đổi và tự kiện toàn không ngừng, lúc lên lúc xuống.. tùy vào hai lực đối trọng Chính Quyền và sự nhận thức quan tâm của Quần Chúng. Không bao giờ hoàn hảo cả! Cái hoàn hảo nhất là ngưòi dân họ thực sụ đưọc quyết định, cả sai lẫn đúng theo ý họ! Như anh và quí anh chị em có thể nhìn thấy ở các nưóc như Mỹ, Anh, Pháp, Úc , Gia Nã Đại, và ngay cả ở Nga, Ba Lan, Tiệp Đức, v.v khi nhà nưóc thành công trong việc đặt đưọc sự sợ hãi vào não trạng của quần chúng, thì sự quan tâm và nhận thức của quần chúng về tự do dân chủ sẽ giảm.. Và xã hội sẽ trở nên phi dân chủ và vi phạm nhân quyền như ở Mỹ và Úc hiện tại.. Cho nên ông Dép hay Guốc phe Sần gì đó (Jefferson), ngưòi soạn thảo hiến pháp Mỹ- có cảnh cáo:
They that can give up essential liberty to obtain a little temporary safety deserve neither liberty nor safety.
Những ai có thể từ bỏ sự tự do cần thiết để thụ hưởng một ít an ninh ổn định tạm thời, kẻ ấy không xứng đáng với tự do hay ổn định.
Those who desire to give up freedom in order to gain security will not have, nor do they deserve, either one.
Những kẻ mong muốn từ bỏ tự do để đổi lấy an ninh ổn định, sẽ chẳng có và cũng chẳng xứng đáng vói tự do và ổn định.
11.Có chế độ nào hoàn hảo đến nỗi không có người dân nào ta thán ? Một chế độ chống cộng triệt để như đệ nhất Cộng hòa vẫn bị chống đến sụp luôn; còn đệ nhị Cộng hòa thì sao? Chống đối chế độ có phải là tư tưởng của những người không nắm được chính quyền? Và muốn có chân trong chính quyền mà không được? Nhìn vào xă hội tự do dân chủ của Mỹ xem, có lúc nào không có chống đối? VÌ sao? Có biết bao nhà trí thức yêu nước đă bỏ nước ra đi vì không được trọng dụng, nghĩa là không được nắm một chức vụ xứng đáng như ý- hoặc không được hành xử như ý để rồi trở thành kẻ đối địch, kẻ chống đối chế độ. Làm sao vừa được lòng dân hoàn toàn?
Như đã thưa với anh, và quí anh chị em độc giả, rằng chẳng có chế độ nào hoàn hảo cả. Mình quên ý niệm Đức Trị, nhà nưóc là cha mẹ dân đi, tất sẽ thấy rằng chế độ dân chủ cho phép ngưòi dân quyết định ở mức tối đa có thể được. (Dân đẻ ra nhà nưóc và cơ chế mà) Và như thế ngưòi dân tự “chiều chuộng” họ, đúng hay sai, và nó sẽ tự điều chỉnh thay đổi, lên xuống, kiện toàn không ngừng! Các cụ mình đã nói “ Bạc như Dân, bất nhân như lính” đó là nhận định chính xác về Dân Chủ thật sự- và bản chất Quyền lực và chiến tranh! Ngưòi mũi lõ cũng nhận định thêm rằng , “quần chúng đáng (xứng đáng hay đáng đời) với nhà nưóc của họ” (people deserve their governments). Cốt lõi vẫn là cơ chế dân chủ- Ngưòi dân có cái quyền thay đổi “bạc bẽo” như chong chóng, đúng họ hưỏng, sai họ (chẳng) chịu, hay họ giữ lại, dở họ bỏ đi!
12.Máu của dân tộc VN có còn đổ ra nữa không? Sau khi không còn CS? Áp bức, bất công, tham nhũng? sẽ biến mất?
Máu có đổ ra hay không còn tùy nhiều thứ lắm anh ạ..và khi có tự do dân chủ thật sự rồi thì cũng tùy vào nguời dân biết quí máu mình hay không? Nhìn máu “Mỹ” đổ ra ở Ia Rắc sẽ học được bài học này! Và dĩ nhiên vấn nạn của con ngưòi thì chẳng bao giờ biến mất- trừ khi chúng ta, loải người, biến mất. Vấn đề là giảm thiều tối đa vì có pháp quyền bình đẳng,và tự do ngôn luận. Vấn đề là tham nhũng có trở thành như là “định chế, hay thể chế xã hội hay không” mà thôi, chứ không phải là còn tham nhũng hay không! dân chủ thật sự và phi dân chủ chỉ khác nhau chỗ này!
13.Người Việt miền Nam trước 1975 có còn tin tưởng vào Quân đội không? Ai là những người làm xáo trộn miền Nam VN sau 1963? Các tướng tá đă phản bội, giết chết người đă đào tạo nâng đở mình, rồi thanh toán nhau và sau cùng đầu hàng CS? Ai đă tạo nên cảnh tháo chạy ở Miền Trung đầu năm 1975? Ai đă chạy ra khỏi nước khi súng đạn còn tràn ngập? Kho đạn Long B́ình chưa được xử dụng đúng mức? Có tướng lănh nào nghĩ đến vào rừng, ra Côn đảo, Phú Quốc lập chiến khu sau 30-04-1975? Trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc nằm trong tay ai? Mỹ?
Đây là vấn đề não trạng quyền bính, trong bối cảnh Ngụy quyền, quân phiệt phi dân chủ và “vọng “Mỹ” nhân hề thập phương” của xã hội miền Nam. Vấn đề đã đưọc bạch hoá trong nhiều hồi ký của nhiều nhân vật. Tôi chỉ có một đề nghị nhỏ, nếu có thời gian xin anh và quí anh chị đọc môt hai chưong (8-9-10-11) trong hồi ký của tưóng Nó-mằn-qua-kốp (NormanSchwarzkopf- It doesn’t take a hero). Vấn đề thuộc về “sử” hơn là giải pháp cho vấn nạn hiện tại của toàn dân Viêt Nam trên toàn cõi đất nưóc Việt Nam. Nói tóm lại là không nên vác cái một cái xác chết đã thối trên lưng để sống chung làm việc với mọi ngưòi, dù cái xác ấy là của ngưòi mình đã một thời yêu quí!
14.Tại sao Ấp Chiến Lược là một kế sách chống CS hữu hiệu khiến cho CS phải điêu đứng lại bị dẹp ngay sau 1963?
Cái này, nhìn một cách nhỏ bé thì phải lôi cổ mấy ông quân phiệt ra hỏi, hay đúng hơn là hỏi Mỹ!!! Nhưng theo thiển kiến của tôi, thì cái Ấp Chiến Lưọc nó chẳng hữu hiệu hay hay ho gì cả.. Nó chỉ là một kế sách tạm bợ của một nền độc tài tự phòng thủ. Nó có thể đã có tác dụng ngắn hạn lúc đó. Nhưng đã phi dân chủ mà còn đưọc sinh ra bởi tư tưỏng chủ bại -chỉ tự phòng thủ mà không tấn công đối phưong- quây khu quần chúng vào trong rọ của mình- thì không thể hữu hiệu đường dài đưọc! Kể cả về mặt chi phí lẫn nhân lực và chính sách chính trị nếu có hướng tiến tự do dân chủ. Miền Nam không ký hiệp định “dưa chuột dưa leo”, thì đâu bị ràng buộc vào cái khung hờ như vậy! Tại sao không phá dàn mà cày đât gieo mầm dân chủ trên đát Bắc? CSVN nó làm và nó đưọc!
Cho nên nếu không “ai” bỏ nó cũng tự động chết như cả cái chế độ miền Nam phải chết là tất yếu. Một loài chùm gửi thì không thề sống khi bị ném quăng ra khỏi thân cây chính- là Mỹ! Nếu thân cây chính là nhân dân Việt Nam thì mới sống lâu và sống mạnh được.
15.Kinh tế VN hiện nay đa số là quốc doanh nhưng nếu tư nhân hoá thì sẽ rơi vào tay ai? Người VN hay người Việt gốc Hoa? Trước 75 miền nam VN bị người Việt gốc Hoa thao túng kinh tế, còn bây giờ thì sao? Những chống đối của người Việt hải ngoại có làm lợi cho người Hoa về kinh tế không?
Vấn đề kinh tế nó không nằm trực tiếp trong tiến trình dân chủ hoá.mà bó thuộc về khía cạnh xã hội và khả năng kinh thương. Không riêng Việt Nam mà hầu như các nưóc Á Châu nền kinh tế đều bị chi phối lớn bởi thương gia Hoa Kiều. Nhưng anh và quí anh chị em có thấy Nhật , Nam Hàn chăng? Ngưòi gốc Hoa chỉ thành công “chi phối” ở các quốc gia chưa phát triền về ý thức và khả năng đại đầu tư mà thôi! Chứ ở các xã hội khác như Mỹ, Anh, Đức, Nhật, Úc v.v không thành vấn đề. Nhưng....!!!! Nhưng..!!! cái nhưng cần thiét.. nền kinh tế ở các xã hợi “tây” này lại bị cộng đồng gốc Do Thái chi phối... Vấn đề này cần đưọc trao đổi riêng ở một bài viết thật dài !!!! Vì đòi hỏi nhiều kiến thức chuyên môn khác biệt để lý giải. Tuy nhiên cứ nhìn Mã Lai phát triển và sự chi phối của ngưòi gốc Hoa, ta cũng tạm có câu trả lời cho câu hỏi KHÔNG ĐÁNG ĐƯỌC ĐẶT RA NÀY. Nói chung, ở cơ chế dân chủ, tự do, ai giỏi ngưòi ấy làm giàu..miễn hợp pháp và chính đáng! Nhà nưóc sẽ có chính sách xã hội thích ứng để cân bằng phúc lợi. Anh và quí anh chị em cứ so sánh giữa cơ chế kinh tế, và chính sách xã hội của Mỹ, Anh, Gia Nã Đại, Úc, và các nưóc Âu Châu hẳn sẽ thấy rõ!
16.Chế độ CS có để yên cho người Việt hải ngoại muốn làm gì thì làm? Họ không dùng chính những người Việt hải ngoại phá hoại tổ chức của người Việt hải ngoại? Hoặc dùng tổ chức của người Việt hải ngoại để củng cố quyền lực trong nước? Với lý do vì an ninh tổ quốc, vì các thế lực thù nghịch? Nếu đổi ngược lại CS chạy ra hải ngoại và người VN tự do ở trong nước thì chính quyền có âm thầm gửi người ra ngoại quốc theo dơi hoạt động của người CS không? Để nếu thuận lợi thì kêu gọi ?hồi chánh? hoặc bất lợi thì tạo chia rẻ nội bộ?
Vấn đề của một chế độ, nhà nưóc phi dân chủ độc tài, sống trong nỗi sợ hãi chính ngưòi dân của mình thì nó là như vậy! Nó gồm tất cả những hành động để tự trấn an chính chế độ, mặc dù lắm khi dư thừa không cần thiết.. Đã là sợ thì không nói được nữa. Một kẻ đã sợ thì trong căn nhà của họ chín tầng an ninh, đèn báo, và ra ngoài thì láo liên, súng ống dòm dỏ đủ mọi người v.v
Nhưng phần hai của câu hỏi có “giả thiết” là “não trạng ngưòi Viẹt tự do= não trạng VNCH cũ ở hải ngoại” thì dĩ nhiên khi phi dân chủ tự do, thì sẽ hành xử vô lý như nhau mà thôi. Nhưng may mắn là hiện nay, cuộc đấu tranh này là của toàn dân vói mục đích tự do dân chủ hóa thật sự đât nưóc. Cho nên khi Việt Nam có dân chủ thật sự thì đảng CSVN, hay các thành phần sinh hoạt chính trị không còn phải “bôn ba tị nạn” vì bị tưóc quyền tự do đảng phái hội họp, ngôn luận, hay bị ngăn cấm vận động ứng cử tham gia chính quyền v.v Như vậy là “hoạt cảnh CSVN hải ngoại” sẽ là không tưỏng- và không cần giả nhời. Phải không thưa anh, và quí anh chị em độc già?
17.Chế độ CS bắt quân cán chính miền Nam phải đi học tập cải tạo và hơn một triệu người vượt biên tì́m sống trong cái chết, quả thật là độc ác nhưng so với lịch sử với: nhà Trần soán ngôi nhà Lý đă truy sát những người dòng tộc triều Lý phải vượt biên sang tận Cao Ly(nay là Đại Hàn) và vua Gia Long sau khi diệt nhà Nguyễn Tây Sơn đă bắt giết người theo Tây Sơn và tiêu hủy tất cả các di tích có liên quan đến Tây Sơn đến nỗi ngày nay không còn dấu vết của một triều đại kiêu hùng đă dẹp tan bọn xâm lăng Măn Thanh. Sự tàn độc nào ghê gờm hơn?
Đã là tàn độc phi nhân bản thi không có vấn đề hơn kém. Chỉ có sự khác biệt về phương cách của thời đại mà thôi. Và giá trị nhân phẩm, sinh linh Con Ngưòi thời nào cũng như nhau mà thôi. Tôi không thấy trong túi của Chúa hay Phật có cái thước đo về sự bất nhân, ác độc của ngưòi đối với ngưòi.
18.Bản chất của người VN là chia rẽ, không có tinh thần đoàn kết:
1 người VN thì giỏi hơn 1 người Nhật nhưng 3 người VN thì thua xa 3 người Nhật? Người mình ?nổ? nhiều, khoe khoang nhiều, không thích tôn trọng ý kiến của người khác? Thù vặt? Không có tinh thần ?teamwork?? Bất măn, chống đối, không hợp tác nếu không theo ý của mình?
Tôi thấy đây là lối nhận định đi từ sự bế tắc cá nhân, và mặc cảm tự ti hơn là sụ thật. Nó đi từ chính mặc cảm kiêu căng cá nhân và mặc cảm tự ti dân tộc. Hãy cứ can đảm đứng thẳng nhìn chung quanh, nhìn ngang tầm mắt, đối mặt ngang hàng với những sắc dân nơi mình đang cư ngụ, đừng cong lưng, ta sẽ thấy những căn bệnh này không phải là “độc quyền” của Việt Nam. Nếu thật sự là đặc tính hay thuộc tính Việt nam, thì đã không có cái bà Trưng sỏ mũi các thành trì đánh Tô Định, hay cái bà nho nhỏ Triệu thị Trinh “sỏ mũi anh” đánh Tiêu Tư. Hay gần nhất là đã không có những kết hợp chặt chẽ chống thực dân của các nhóm hội, đảng phái Việt Nam v.v
Vấn đề là hôm nay là vấn nạn Việt Nam khác xưa, và chúng ta ở hoàn cảnh cũng khác xưa. Đấu tranh dân chủ với nhóm bạo lực ngưòi Việt Nam, mà trong đó tâm trạng mặc cảm tự ti, vọng ngoại của những ngưòi tứ tán xa xứ nơi các xã hội da trắng khác nhau, từ Âu Mỹ , Úc v.v không thể đồng nhất..như ý của một số ngưòi:- cứ muốn phất tấm vải mầu rồi hô hào và mong muốn mọi nguời ùn ùn xắp hàng dưói trưóng!!! Không được như ý, thì than thở thiếu đoàn kết và bắt đầu lôi văn hoá tổ tiên ra mà chì chiết bắt ăn năn! Làm cứ như là ngoài ngưòi Việt Nam ra, thiên hạ , nhất là ngưòi da trắng mũi lõ mắt xanh đều tốt mọi mặt cả!!! thế thôi!
Khi có nhu cầu kết hợp mọi ngưòi sẽ tìm nhau, khi có điều kiện mọi ngưòi sẽ ngồi lại với nhau, và khi giai đoạn của công cuộc đòi hỏi buộc phải kết hợp- mọi ngưòi sẽ nắm tay nhau! Chứ khi không hùng hục lôi nhau ngồi lại và chưa có cái gì rõ ràng cả, sẽ đâm ra đánh nhau chửi nhau để ...giết giờ cho vui cửa vui đời tha phưong mà thôi! Ở trong nước, chúng ta thấy không có hiện tượng này, và lực lưọng dân chủ cùng đồng bào đang thành hình từng bưóc theo điều kiện xã hội của Việt Nam dưói sự cai trị gắt gao và độc ác của CSVN.
19.Cái yếu của chế độ CS là gì? Quân đội? Chính trị? Kinh tế? Ngoại giao? Nỗi ám ảnh mất chính quyền làm cho chế độ CS vững chắc hơn, phải không? Đa nghi: nghi ngờ từng việc thật nhỏ do kinh nghiệm của thời tranh đấu dưới các chính quyền trong nước trước đây và cả sự sụp đổ của Tây Âu ? Tại sao chế độ CS không chấp nhận bất cứ một sự tụ tập, hội họp nào?
Như đã có thưa ở câu hỏi trưóc.. Cái yếu của tất cả những cá nhân nào có não trạng phi dân chủ, độc đoán, và các chế độ phi dân chủ, phi tự do là ...... sợ tất cả những ngưòi dân! Và khi đã sợ tất cả mọi ngưòi kể cả những “đồng chí nội bộ” thì câu hỏi tự nhiên đã được giả nhời! Khi một chế độ nhà nưóc không có tính chính đáng thì không thể mạnh..cho nên cần bạo lực để duy trì! Vấn đề là lực lượng dân chủ của nhân dân đang ở mức độ nào?
20.Rào cản xuất khẩu có làm chế độ CS kiệt quệ không? Hay càng nhiều rào cảng càng làm khó khăn cho cuộc sống của người dân? Chế độ CS vẫn bình chân và còn vững mạnh hơn vì dân càng ngu, càng nghèo đói thì chính quyền mới dễ kiểm soát?
Dĩ nhiên là khi một nhà nưóc mà lại sợ dân của chính mình lật đổ mình, không muốn dân làm chủ thì....sự an nguy, hạnh phúc của ngưòi dân không nằm trong suy nghĩ của họ! Vì thế tất cả những tác hại từ mọi phía sẽ bị đổ lên đầu dân trước tiên! Nhưng nhìn xa hơn, trong thực tế bang giao quốc tế hôm nay.. thì lãnh vực này chẳng thể ở tầm tay của ai. Có lợi là có xuất nhập, là có vìện trợ kinh tế, hiểu theo đúng ý nghĩa chính trị của việc cho vay đặc biệt!!! Và sự bức phá của ngưòi dân không nhất thiết là nhất định ở điều kiện kinh tế nào, vấn đề là nhận thức, hay tâm thức, hay cứ gọi là dân trí của ngưòi dân mà thôi. Điều kiện kinh tế có ảnh hưỏng nhưng không phải là yếu tố quyết định!!! Các xã hội dân chủ không phải đọi đến giầu có kinh tế mới dân chủ!!!
21.Sự phân chia trong ĐCS với kẻ theo Trung Cộng, kẻ theo Mỹ như hiện nay có thực sự trầm trọng đến độ tự diệt không? Hay đó là đối kháng nội tại để nó sinh tồn? Tại sao người Việt hải ngoại không biết lợi dụng kẻ hở này?
Câu hỏi được đặt ra trong một giả thiết là - đâu đó thực sự có một “đảng đồng nhất”! Điều mà chẳng bao giờ có, nhất là lại là một đảng nắm quyền bằng gian trá và bạo lực, lúc nào cũng có sự sợ hãi –nghi kỵ- tranh quyền, ngay từ bên trong mỗi cá nhân đảng viên. Vấn đề còn lại là dù thân ai , theo ai v.v cũng mặc.. Mà chẳng thân được với nhân dân đồng bào Việt Nam, chẳng theo quyền lợi lòng dân Việt Nam thì có muốn sinh tồn cũng không thể được! Cho nên đây không phải là kẽ hở hay kẽ nứt của CSVN như một số “chuyên gia”. Mà giả như có là kẽ nứt chăng nũa, người cùng nhân dân, cùng đất nưóc đấu tranh dân chủ sẽ không phí giờ nhìn vào kẽ nút hay kẽ hở này.. mà chúng ta thọc vào lỗ hổng của tính bạo quyền phi dân chủ là sự bất mãn của nhân dân về nhân phẩm, nhân quyền, dân quyền mà “quậy”.
Còn nhìn theo cái nhìn của hải ngoại thì xin anh và quí anh chị em cho phép tôi miễn bàn về “lực lượng 3 triệu ngưòi rải rác khắp 5 châu” này. Vì từ lâu tôi đã mang cái não trạng “đứng giữa đồng bào và đất nưóc tôi trong cuộc đấu ranh này..” rồi. Cho nên không quan tâm lắm, và cũng không “biết” nhiều!
Anh MH thân kính,
Tôi đã nặn hết óc “lợn” của tôi để trao đổi giả nhời những câu hỏi “ngớ ngẩn” của anh. Chúng ta một kẻ “ngớ ngẩn” và một đứa “óc lợn” mưọn chữ nghĩa để trao đổi với nhau về chuyện non nước mình, thì kề ra đất nưóc vẫn là niềm ưu tư, trăn trở hàng đầu trong đời sống tha phương của chúng ta. Thì chắc chắn những bậc thức giả cao minh hơn sẽ còn phải bận tâm đến thế nào? Phúc thay! Lành thay!
Nhưng muốn gì thì muốn! Có vận động thế giới, quốc hội Âu Châu, hay Mỹ hay Nga hay Úc gì gì đi nữa. ..Dù có “ngớ ngẩn” như anh, hoặc “đầu lợn” như tôi, hay uyên bác, thức giả cao minh đến đâu, thì nền tảng sức mạnh của anh chị em mình cũng vẫn cứ phải là đứng giũa đồng bào và đất nưóc chúng ta, trong cuộc đấu tranh này, và mãi mãi ngàn sau. Phải không thưa anh và quí anh chị em Việt Nam quí mến của Tôi.
Nguyên Khả Phạm Thanh Chuơng.
Đất tạm dung ngày Mùng 8 tháng 11 năm Quí Mùi. (1-12-2003)
Bài này Bác Khả trả lời nhiều câu hỏi quá, đúng là NK mồm to
Trả lời Anh Việt Hoàng